بعد از تاسیس هیات استانداردهای حسابداری مالی (FASB) و قبل از انتشار اولین بیانیه این هیات ، انجمن حسابداری آمریکا ( AAA ) بار دیگر تئوری حسابداری را پس از گذشت سال ها از انتشار بیانیه گروه مطالعاتی ASOBAT در دستور کار خود قرار داد این بازنگری دوباره تئوری حسابداری ، به دلیل تغییرات زیادی بوده که در حسابداری از سال ۱۹۶۶ میلادی ( سال انتشار بیانیه ASOBAT ) با زمان بازنگری ( سال ۱۹۷۳ میلادی ) صورت گرفته بود نتیجه این بازنگری انتشار بیانیه ای درباره تئوری حسابداری و پذیرش تئوری SATTA بود.( به آیین ۱۳۸۵ )
شرحی از تئوری بنیانی حسابداری ( ASOBAT )
انجمن حسابداری آمریکا که متشکل از اساتید حسابداری دانشگاههای آمریکا ست کوششی را در راستای تدوین تئوری حسابداری شروع و هدف زیر را برای خود انتخاب کرد :
« تدوین شرح یکپارچه از تئوری بنیانی حسابداری که بتواند راهنمای مدرسین ، حسابداران حرفه ای و سایر علاقمندان حسابداری قرار گیرد … در این راستا ، نقش ، ماهیت ، محدودیتهای حسابداری نیز میتواند مد نظر قرار گیرد .»
در شرح تئوری بنیانی حسابداری ( ASOBAT )، حسابداری به نحو زیر تعریف شده است :
« فرایند تشخیص ، اندازه گیری ، گزارش اطلاعات به نحوی که برای استفاده کنندگان از این اطلاعات ، امکان قضاوت و تصمیم گیری آگاهانه را فراهم آورد.»
هدفهای حسابداری :
در تئوری بنیانی حسابداری ( ASOBAT )، این هدفها به اختصار در چهار سرفصل به شرح زیر مطرح شده است :
۱ـ تصمیم گیری در مورد استفاده از منابع محدود و تعیین هدفهای واحد انتفاعی.
۲ـ رهبری و کنترل منابع انسانی و فیزیکی واحد انتفاعی به نحوی اثر بخش .
۳ـ ایفای وظایف مباشرت و ارائه گزارشهای مربوط به منابع.
۴ـ تسهیل ایفای وظایف اجتماعی واعمال کنترل .
تصمیم گیری در مورد استفاده از منابع محدود : تصمیم گیری معمولا با ارزیابی انتظار وقوع رویدادها در آینده مرتبط است در واقع روشهای مورد استفاده برای ارزیابی انتظارات آینده را می توان مدل تصمیم گیری
نامید . در واقع مهمتری هدف حسابداری ، تامین و ارائه اطالعات مفید برای تصمیم گیری است .
رهبری و کنترل منابع . در واقع این هدف به استفاده مدیریت از اطلاعات حسابداری اشاره دارد در تئوری بنیانی حسابداری ، نیازهای اطلاعاتی مدیریت ، متفاوت از نیازهای اطلاعاتی گروههای برون سازمانی دیده شده است.
ایفای وظیفه مباشرت در مورد منابع : اجرای سیستم مناسب حسابداری توسط یک شخص ( مدیریت ) برای وجوهی که توسط شخص دیگر ( سهامدار ) در اختیار روی گذشته شده است ، سابقه نسبتا طولانی دارد.
در زمان حاضر ، این هدف گسترش یافته است. خردید و فروش سهام از طریق بورس انجام می گیرد و معمولا سهامداران در شرکتها حضور ندارند.
تسهیل ایفای وظایف اجتماعی و اعمال کنترل : وظیفه چهارم در واقع ادامه ایفای وظیفه مباشرت و تعمیم آن به کل جامع است. بنابراین حسابداری به مواردی نظیر مالیات ، جلوگیری از تقلب ، مقرارات دولتی و گرد آوری اطلاعات و آمار برای مقاصد اندازه گیری فعالیت اقتصادی نیز توجه دارد.
استانداردهای مربوط به اطلاعات حسابداری
کانون توجه تئوری بنیانی حسابرداری ( ASOBAT )چهار استانداری است که برای ارزیابی اطلاعات حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد این استانداردها عبارتند از
۱ـ مربوط بودن
۲ـ قابلیت تایید
۳ـ پرهیز از جانبداری
۴ـ قابلیت سنجش
مربوط بودن ، منظور فایده اطلاعات در تصمیم گیریهاست.
قابلیت تایید ، این مفهوم که مترادف عینیت نیز بکار گرفته می شود ، در واقع یکی از جنبه های اندازه گیری به شمار می آید.
پرهیز از جانبداری ، این استاندارد به دلیل همگن نبودن استفاده کنندگان اطلاعات مالی و همچنین تفاوت نقاط نظر مدیریت و استفاده کنندگان برون سازمانی ، حائز اهمیت و ضروری است.
نکته : در ASOBAT ، استاندارد پرهیز از جانبداری به تهیه کنندگان صورتهای مالی اشاره دارد در حالیکه در مفاهیم FASB ، بی طرفانه بودن ، به هیاتهای تدوین استاندارد توجه دارد.
قابلیت سنجش ، این استاندراد ، ارتباط بسیار نزدیکی با تئوری اندازه گیری دارد اما در تئوری بنیانی حسابداری ASOBAT ، قابلیت سنجش مورد تاکید بسیار قرار گرفته است.
رهنمود های مربوط به گزار ش اطلاعات حسابداری :
در تئوری بنیانی حسابداری ، پنج رهنمود برای گزارش اطلاعات حسابداری به شرح زیر ارائه شده است :
۱ـ مناسبت برای استفاده مورد انتظار
۲ـ افشای ارتباطات با اهمیت
۳ـ ارائه اطلاعات محیطی
۴ـ یکنواختی روشها در داخل واحدهای انتفاعی و همچنین میان آن واحدها
۵ـ ثبات رویه در طول زمان
اولین رهنمود ، در واقع تاکید مجدد بر استاندار مربوط بودن است.
علیرغم عنوان این رهنمود ، تنهایکی از جنبه های افشاء در آن مطرح شده است این جنبه نیز مربوط به تجمیع اطلاعا ت و امکان مکتوم ماندن اطلاعات با اهمیت در ارقام صورتهای مالی است .
در این بخش ، اطلاعات محیطی ، مجموعه ای از وضعیتهایی را در بر می گیرد که برفرآیند گردآوری اطلاعات و مفروضات تهیه کنندگان دربراه موارد استفاده اطلاعات حاکم بوده است.
دو روهنمود آخر مستقیما به مفاهیم یکنواختی و ثبات رویه اشاره دارد.
ملاحظات کلی در مورد ( ASOBAT )
علیرغم انتقادهایی که درباره اختصار هدفها و رهنمودهای این بیانیه بعمل آمده ، این بیانه ، نفوذ با اهمیت و مفیدی را برگزارشها و بیانیه های بعدی مرتبط با تئوری حسابداری داشته است.
در بیانیه شماره ۴ ، همانند ASOBAT ، بر تنوع استفاده کنندگان اطلاعات مالی تاکید دارد اما علاوه بر آن ، متذکر شده است که استفاده کنندگان اطلاعات مالی باید دانش لازم را داشته و قادر به درک ویژگیها و محدودیتهای صورتهای مالی باشند.
در بیانه شماره ۴ ، همانند ASOBAT تضاد احتمالی میان هدفهای ذکر شده ( مثلا مربوط بودن و قابلیت اعتماد ) نیز مورد توجه قرار گرفته است.
و همچنین در بیانیه شماره ۴ ، همانند ASOBAT ،نیاز به یکنواختی محدود در روشهای حسابداری را مورد قبول قرار می دهد.
ضمنا ، برخلاف ASOBAT بیانیه شماره ۴ ، نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را نیز مورد تاکید قرار می دهد.
گزارش ASOBAT ، اولین تلاش برای ملحوظ کردن مربوط بودن اطلاعات برای استفاده کننده محسوب می شود.
در گزارشهای ASOBAT و SATTA که هر دو نتیجه فعالیت انجمن حسابداری آمریکاست . کوشش شده است که وضع موجود تئوری حسابداری در زمان تهیه گزارشها ، خللاصه و ارزیابی شود.
منابع :
]۱[ به آئین ، یعقوب ، دنیای اقتصاد ، ۱۳۸۵
]۲[ شباهنگ ، رضا ، تئوری حسابداری ، ۱۳۸۸
ثبت دیدگاه